Հայկական աստղադիտակ՝ Հերունու դիտակ

Հայկական գիտական ներուժը...

(Հայաստանն ունի այնպիսի հզոր գործիք՝ ռադիո-օպտիկական աստղադիտակ, որը միակն Է աշխարհում)

«Հայաստանը փոքրիկ երկիր է, բայց ունի այդպիսի հզոր գործիք՝ ռադիօ-օպտիկական աստղադիտակ, որը միակն է իր բնույթով աշխարհում և ի վիճակի է զննելու տիեզերքը երկու տիրույթներում՝ օպտիկայի և ռադիոալիքների»:

Պարիս Միսակի Հերունու (հայազգի ականավոր ֆիզիկոս-ճարտարագետ, ռադիոտեխնիկական համակարգերի, ռադիոֆիզիկայի, ռադիոտեխնիկայի, ռադիոչափումների, ռադիոաստղագիտության և ռադիոհոլոգրաֆիայի ոլորտներում) նախագծած և կառուցած ՌՕԴ_54/2.6 անտենայի փորձարկմանն ուղղված աշխատանքներ՝ Հերունու Ազգային Տիեզերական Կենտրոնում:

Ամեն անգամ մենք խոսում ենք տիեզերական գիտական միտք ունենալու մասին, բայց արի ու տես, որ մենք Մարս հասնելու ռեալ ելք ունեինք Իլոն Մասկից դեռևս 20-30 տարի առաջ … սակայն… եզրեր չգտանք…

Հայաստանում, մեր քթի տակ, Երևանից 30 րոպեի ճանապարհին մի աստղադիտակ կա, որը կարող էր Իլոն Մասկին Մարս գնալիս օգնել ազդանշաններ որսալու և աստերոիդներից շեղել տիեզերանավերը, բայց աստղադիտակը 30 տարի չի համալրվել, 10 տարի էլ չի միացվել և գործարկվել:

Միայն այս օրերին (սեպտեմբեր, 2020թ.) կարողացան միացնել սարքը, ընդամենը 24 ժամով. քանի որ նրա նորմալ շահագործման և վերջնականապես աշխատեցնելու համար 2 միլիոն դոլարի ներդրում է անհրաժեշտ: Միացնելուց քիչ անց Հարդագողի ճանապարհից արդեն մեզ ազդանշաններ են եկել, բայց կարող էին նույնիսկ սև խոռոչներն ու էկզոմոլորակները ձայն հանել, եթե այս հսկա սարքը տեղումների և արևի տակ չմնար այլ լիներ «գործի մեջ»: Այսօր փրկարարներն են օգնել անհրաժեշտ սարքերը տեղադրել 54 մետրանոց երկհայելի սարքի վրա տեղադրել:Այս ռադիոանտենան պատմամշակութային արժեք է, այս դիտակից աշխարհում մի քանիսը կա միայն: Մերը միակն է, որ ռադիոօպտիկական է (դիտակ, որը էլեկտրոմագնիսական ալիքների երկու տիրույթում օպտիկական և ռադիոալիքների տիրույթում կարող է աշխատել և գրանցել տիեզերքից եկող ազդանշանները, ռադիոճառագայթումն ու լույսը), այսինքն՝ միանգամից երկու ազդանշան է ընդունում, ի տարբերություն մոլորակի վրա եղած հատուկենտ ռադիոդիտակների:

Բյուրականի աստղադիտարանը, որը վերջերս ստացավ տարածաշրջանի աստղադիտական կենտրոն անվանումը կարող էր առավել ստույգ ինֆորմացիաներ հաղորդել մեզ տիեզերքից, հայտնաբերել տասնյակ էկզոմոլորակներ:

Ծրագրի ղեկավարները վստահեցնում են, որ դիտակի շահագործումը միջազգային գիտական հանրությանը կներկայացնի Հերունու աստղադիտակի մեծ պոտենցիալը և հնարավորություն կստեղծի առավել լայնամասշտաբ գործողություններ ծավալելու համար և ինչու չէ, փնտրել քաղաքակրթություններ երկրից հեռու…

Այս աստղադիտակը լուռ վկան է հայկական գիտական ուժի և հզորության, և այն բանի, որ հայը կարող է հասնել տիեզերքին սեփական գիտական ջանքերով:

Հայազգի ակադեմիկոսը տեսնում էր դրա մեջ ոչ միայն տիեզերքը բացահայտելու միջոց, այլ նաև մարդկային մտքի և քաղաքակրթության սիմվոլ: